ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΙΧ. ΓΡΥΝΤΑΚΗΣ

 

Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο και τέλειωσα το εκεί Γυμνάσιο. Πέτυχε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας από τους πρώτους και τιμήθηκε με υποτροφία του Ι.Κ.Υ., τσην οποία διατήρησε σ’ όλα τα χρόνια της φοίτησής του. Πήρε πτυχίο του Ιστορικού-Αρχαιολογικού τμήματος.

Υπηρέτησε τη θητεία του στο στρατό ως έφεδρος ανθυπολοχαγός. Διορίστηκε καθηγητής στο Γυμνάσιο Λήμνου και μετά από επτά χρόνια μετατέθηκε στο 7ο Λύκειο Αθήνας. Παρακολούθησε το 1980 τα μαθήματα της Σ.Ε.Λ.Μ.Ε.. Αθήνας και αποφοίτησε με βαθμό «άριστα». Το επόμενο έτος πέτυχε πρώτος στο διαγωνισμό του Ι.Κ.Υ. και πήρε υποτροφία εσωτερικού για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στην ιστορία. Έκανε επισταμένες έρευνες σε διάφορα αρχεία και κυρίως στα Κρατικά της Βενετίας και αυτά του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών. Η διατριβή του εγκρίθηκε το 1988 από το Ιστορικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθήνας και ονομάστηκα διδάκτορας.

Υπηρέτησε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ως επιστημονικός συνεργάτης στον τομέα Ιστορίας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (1987-2000). Από το 1997 ήταν, παράλληλα, και συντονιστής της Ομάδας Ιστορίας του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας.

Το 1998  εκλέχτηκε σύμβουλος φιλολόγων του Πειραιά. Στο πόστο αυτό παρέμεινε μέχρι την συνταξιοδότησή του.  

Δίδαξε για πολλά χρόνια το μάθημα της Ιστορίας και της Διδακτικής της Ιστορίας σε Π.Ε.Κ. καθηγητών και μεταπτυχιακά τμήματα  του Πανεπιστημίου της Αθήνας..

Είναι υπεύθυνος ύλης και  έκδοσης του επιστημονικού περιοδικού «Τα Εκπαιδευτικά», (www.taekpaideutika.gr), όπως και πρόεδρος του επιστημονικού σωματείου «Εκπαιδευτικού Συνδέσμου», ο οποίος το εκδίδει. 

ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ  ΔΡΑΣΗ

Α. Σχολικά Βιβλία και άρθρα

Έχει γράψει μαζί με άλλους ιστορικούς σχολικά βιβλία Ιστορίας, μερικά από τα οποία διδάσκονται ακόμα στα Λύκεια, όπως και τριάντα τουλάχιστον βοηθήματα μαθητών στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Έρευνας ή σε διάφορους εκδοτικούς οίκους. Επίσης έχει δημοσιεύσει πάνω από εκατό άρθρα σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά. Τα περισσότερα από αυτά αναφέρονται στην Ιστορία και την εκπαίδευση.

Β. Αυτοτελή επιστημονικά έργα

1. Η κατάκτηση της Δυτικής Κρήτης από τους Τούρκους. Η στάση των κατοίκων του διαμερίσματος Ρεθύμνου, Έκδοση Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου, Αθήνα  1989, σελ. 229.

[Δίδεται η κατάσταση που επικρατούσε στην Κρήτη τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας, ανιχνεύονται τα αίτια της τουρκικής προσπάθειας για κατάληψη του νησιού και εντάσσονται τα πάντα μέσα στο διεθνές πλαίσιο. Ακολουθούν οι πολεμικές επιχειρήσεις, η στάση των ντόπιων, η πτώση του διαμερίσματος Χανίων, η επέκταση των Τούρκων στο διαμέρισμα Ρεθύμνου και τα θλιβερά επακόλουθα. Το κείμενο στηρίζεται, στο μεγαλύτερο μέρος του, σε αρχειακό αδημοσίευτο υλικό].

 2. Ίμβρος και Τένεδος: δυο ξεχασμένα ελληνικά νησιά  (1910-1930),΄Εκδοση Συλλόγου Ιμβρίων Αθηνών, Αθήνα 1995, σελ.224.

[Με βάση καθαρά αρχειακό υλικό, από τα Ιστορικά Αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, κυρίως, δίδεται λεπτομερώς η ιστορία των δύο νησιών κατά την πιο σημαντική σε δραματικότητα  εικοσαετία τους, λίγο δηλαδή πριν από την απελευθέρωσή τους (1912) και έως το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας (1930), το οποίο σταθεροποίησε την τουρκική κατοχή τους. Το κείμενο συνοδεύεται με πολλά επίσημα έγγραφα].

 3. Το Ρέθυμνο μεταξύ δύο επαναστάσεων (1890.- 1894), εκδόσεις Κάτοπτρο/ Ιστορητής, Αθήνα  2001, σελ.323.

[Μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1889 και το σουλτανικό φιρμάνι που αφαιρούσε σημαντικά  προνόμια από τους  Κρητικούς, στο νησί επικράτησε μια περίεργη κατάσταση. Όλοι περίμεναν μια καινούργια επανάσταση, ενώ προσπαθούσαν να επουλώσουν τα  τραύματα  που τους είχε προκαλέσει η προηγούμενη. Τα  γεγονότα κατά χρόνια της ακήρυκτης αυτής επανάστασης παρουσιάζονται στο έργο. Το κείμενο στηρίζεται αποκλειστικά σε αρχειακό αδημοσίευτο υλικό].

 4. Μαρίνος Αρκολέος, Ο τελευταίος νοτάριος της Δυτικής Κρήτης, (1643-1646), Έκδοση Δικηγορικού Συλλόγου  Ρεθύμνου, Αθήνα 2003, σελ. 565.

[Πρόκειται για μετάφραση από τα ιταλικά των 376 πράξεων του ρεθεμνιώτη συμβολαιογράφου του 17ου αιώνα και περιληπτική απόδοσή τους. Υπάρχει εισαγωγή με πληροφορίες σχετικές με το νοταριακό επάγγελμα στην Κρήτη, όπως και για τον συγκεκριμένο νοτάριο και την οικογένειά του, πλούσιος σχολιασμός του περιεχομένου των δικαιοπραξιών και πλήρως κατατοπιστικό ευρετήριο].

 5. Η ζωή στον Μυλοπόταμο τον 16ο αιώνα, με βάση κτηματολογικές καταγραφές των χωριών Μελιδονίου και Αγιάς, Έκδοση Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου,  Ρέθυμνο 2007, σ. 155

[Με βάση το βενετικό κτηματολόγιο των δύο χωριών, το οποίο ανακάλυψε, ερευνώντας στο μουσείο Correr της Βενετίας, επιχειρεί στην εκτενέστατη εισαγωγή αλλά και στην επεξεργασία των στοιχείων διερεύνηση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή κατά το 16ο αιώνα. Το κτηματολόγιο, που είναι γραμμένο στη βενετική διάλεκτο δίδεται σε ελληνική μετάφραση].

 6. Σφάζετε... σφάζουμε, Η κρητική επανάσταση του 1858, Γεγονότα και Διπλωματία, Αθήνα 2007, Ελληνικά Γράμματα, σ. 274

[Η επανάσταση του 1858 ή κίνημα του Μαυρογένη μπορεί να ήταν αναίμακτη ήταν όμως επιτυχημένη, γιατί πέτυχε αυτά που από την αρχή επιδίωκε. Πιο συγκεκριμένα, το νησί ξεσηκώθηκε και όλοι οι Κρητικοί ήταν έτοιμοι να αγωνιστούν. Μπροστά στην αποφασιστικότητά τους, ο σουλτάνος έκρινε ότι παραχωρώντας όσα του ζητούσαν θα απέφευγε την ένοπλη σύγκρουση που ίσως να απέβαινε και σε βάρος του. Για να φτάσουν όμως οι επαναστάτες στην επιτυχία τους αυτοί εργάστηκαν σκληρά σε στρατιωτικό αλλά και διπλωματικό επίπεδο. Τις ενέργειές τους αυτές, όπως εμφανίζονται στα προξενικά έγγραφα, πραγματεύεται ο συγγραφέας στο βιβλίο]

 7. Το πρωτόκολλο του Ρεθεμνιώτη νοτάριου Τζώρτζη Τρωίλου (1585-1600), Έκδοση Ινστιτούτου Κρητικού Δικαίου, Χανιά 2007,

[Στην εκτενή εισαγωγή επιχειρείται ανάλυση του νοταριακού επαγγέλματος τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας στην Κρήτη και η καταγραφή των νοταρίων του διαμερίσματος Ρεθύμνου σε σχετικό κατάλογο. Στη συνέχεια δίδονται σε ελληνική μετάφραση οι 101 πράξεις του πρωτοκόλλου και σχολιάζονται. Ακολουθούν οι πράξεις στο πρωτότυπο κείμενο, δηλαδή στη βενετική διάλεκτο, και σχολιάζεται το περιεχόμενό τους γλωσσικά. Τέλος, δίνεται λεπτομερές ευρετήριο σε ελληνικά και ιταλικά, όπως και πλούσια βιβλιογραφία]. Το έργο έχει εκδοθεί από το Ινστιτούτο Κρητικού Δικαίου, μετά από σχετικό διαγωνισμό.

 8. Ελλήνων Επιφανών Θάνατοι, Από το τραγικό στο παράδοξο, Αθήνα 2009, Εκδόσεις Σαββάλας, σελ. 479

[Στις σελίδες του βιβλίου αυτού παρελαύνουν  περίπου 300 προσωπικότητες της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ο φακός του συγγραφέα  δεν φωτίζει τα μεγάλα έργα τους, που λίγο πολύ είναι γνωστά σε όλους μας,  αλλά την καθημερινή ζωή και κυρίως τον θάνατό τους.  Δεν τον ενδιαφέρουν όσοι πέθαναν κάτω από φυσιολογικές συνθήκες. Τον ενδιαφέρουν όσοι έχασαν τη ζωή τους κατά τρόπο δραματικό ή παράδοξο. Τον ενδιαφέρουν οι τελευταίες στιγμές τους.  Αρρώστιες, βασανιστήρια, φυλακές, αποκεφαλισμοί, αγχόνες και εκτελεστικά αποσπάσματα συνθέτουν  το σκηνικό κάτω από το οποίο παίχτηκε και παίζεται το δράμα των προσωπικοτήτων. Και όλα αυτά μέσα σε ένα πλαίσιο γεμάτο από απίστευτες δολοπλοκίες, εχθρότητες και συνωμοσίες, και, παράλληλα,  αυτοθυσίες, φιλίες και ηρωισμούς].

 9. Το πρωτόκολλο του Ρεθεμενιώτη νοτάριου  Αντρέα  Καλλέργη, 1614-1636, Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου  Βασιλείου, Ρέθυμνο 2011.

[Το πρωτότυπο του πρωτοκόλλου αυτού, που είναι γραμμένο στα ιταλικά (βενετική διάλεκτος), περιέχει 420 πράξεις. Εδώ οι πράξεις δίδονται σε ελεύθερη μετάφραση ή περίληψη και σχολιάζονται με κάθε λεπτομέρεια. Υπάρχει εισαγωγή με τη ζωή και το έργο του Καλλέργη, λεπτομερές ευρετήριο και βιβλιογραφία].

 10. Τζώρτζης Πάντιμος, ένας ξεχωριστός Ρεθεμνιώτης νοτάριος, 1613-643, Ρέθυμνο 2011 (υπό έκδοση).

[Το πρωτότυπο που βρίσκεται στα κρατικά αρχεία της Βενετίας, όπως και τα προηγούμενα πρωτόκολλα, περιέχει 260 δικαιοπραξίες, γραμμένες στα βενετσιάνικα.  Οι δικαιοπραξίες αυτές δίδονται σε ελεύθερη μετάφραση ή σε εκτενείς περιλήψεις και σχολιάζονται. Υπάρχει λεπτομερές ευρετήριο και πλούσια βιβλιογραφία]

 11. Το πρωτόκολλο του Ρεθεμνιώτη νοτάριου Γιάννη Βλαστού, Ρούστικα 1599-1614,

Το πρωτότυπο του πρωτοκόλλου είναι γραμμένο στο κρητικό ιδίωμα των αρχών του 17ου αιώνα και βρίσκεται στα κρατικά αρχεία της Βενετίας, όπως και τα προηγούμενα πρωτόκολλα. Περιέχει πάνω από 300 δικαιοπραξίες. Το έργο αυτό ανέλαβα, μετά από διαγωνισμό του Ινστιτούτου Κρητικού Δικαίου, και θα το έχω ολοκληρώσει σε ένα περίπου χρόνο. Επειδή η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Βλαστός είναι αρκετά δυσνόητη και ως εκ τούτου αρκετά δύσκολη  για τους περισσότερους, οι δικαιοπραξίες στο σύνολό τους ή σε ένα μεγάλο αριθμό τους θα δίδονται όχι μόνο στην πρωτότυπη μορφή τους αλλά και στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα. Με τον τρόπο αυτό, όπως και με τον λεπτομερή σχολιασμό, το έργο ελπίζω ότι θα γίνει ευανάγνωστο, ελκυστικό και ταυτόχρονα πηγή πλούσια για την ιστορία, το δίκαιο, τη λαογραφία αλλά και τη γλώσσα της περιόδου που αναφέρεται. 

Γ. Λογοτεχνικά έργα

 1. Όταν ήμαστε αυλικοί... Χαρακτήρες και συμπεριφορές στη δεκαετία του ’60, Αθήνα 2009, σ. 147

[Κάποτε στην Αθήνα δεν υπήρχαν πολυκατοικίες. Τα περισσότερα σπίτια ήταν μικρά με μια αυλή στη μέση και δωμάτια τριγύρω. Τα πιο προνομιούχα διέθεταν και πηγάδι. Σε ένα από αυτά τα σπίτια έζησε ο συγγραφέας σαν φοιτητής μαζί με τα αδέλφια του και άλλους συγγενείς. Η αυλή ήταν γεμάτη ζωντάνια, καθώς μαζεύονταν φίλοι και όλοι μαζί συζητούσαν τα καθημερινά τους προβλήματα. Οι αναμνήσεις από την όμορφη αλλά και γεμάτη βάσανα αυτή ζωή αποτυπώνονται στο παραπάνω εγχειρίδιο, που είναι γεμάτο από μικροεπεισόδια αλλά και νοσταλγία.].

 2. Ατσάλι και Άνεμος, Ιστορικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα 2010, σελ. 700.

 [Γίνεται προσπάθεια, μέσα από τις περιπέτειες ενός νεαρού Κρητικού, του Μιχάλη, από ένα χωριό του Ρεθύμνου, να περάσουν στους αναγνώστες όλα τα  ιστορικά γεγονότα της πιο ταραγμένης, πιο δραματικής όσο και πιο ένδοξης περιόδου του νεότερου Ελληνισμού (1912-1930). Δεκαεξάχρονος ο νεαρός φεύγει κρυφά από τους γονείς του και κατατάσσεται στη λεγεώνα των Κρητικών, που συστάθηκε για ενίσχυση των Γάλλων στο Δυτικό μέτωπο. Είναι γενναίος, παραδοσιολάτρης και ηθικός, και παράλληλα, σκληρός σαν ατσάλι και γρήγορος σαν τον άνεμο. Πρώτος στις μάχες και τις διακρίσεις. Η δράση του από την Αλσατία συνεχίζεται στην Καλλίπολη, τη Θεσσαλονίκη, την Πόλη και τη  Μ. Ασία. Σχεδόν όλοι τον θαυμάζουν και τον σέβονται. Είναι όμως ιδιόρρυθμος, ασυμβίβαστος και αδίσταχτος. Έτσι, από το ένα μέρος, παίρνει αριστεία ανδρείας και προαγωγές, και από το άλλο, οδηγείται σε στρατοδικεία για βίαιες πράξεις. Θύματά του είναι, συνήθως, οι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί, που ξεφεύγουν από τις αρχές και τα ιδανικά που ο ίδιος  πρεσβεύει.  Ζει την καταστροφή του στρατού μας στη Μ. Ασία και τρελαίνεται από αγανάκτηση.  Δεν μπορεί να ανεχθεί την ήττα. Οι πρόγονοί του δεν τον αφήνουν να ησυχάσει.  Επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος και δίνει ένα σκληρό μάθημα στους Τούρκους…. Είναι ο τιμωρός και ως τιμωρός θα εξακολουθήσει να δρα και στην υπόλοιπη ζωή του… ].

 


Γνωριμία - Σκοπός - Δραστηριότητες - Προγράμματα

Τάλως - Μέγαρο Ι.Κ.Δ. - Τα νέα του Ι.Κ.Δ. - Κεντρική Σελίδα  - Ισχύουσα Νομοθεσία περί Κρήτης