Από τα νομοθετήματα του Χαμουραμπί και τους νόμους του Δράκοντα και του
Ζάλευκου μέχρι τις σύγχρονες κωδικοποιήσεις του εθιμικού δικαίου της εκδίκησης
(Κανούν) στην Αλβανία, η αρχή της ανταπόδοσης (lex talionis) διεκδικεί θέση
περιωπής στην έννομη τάξη των κοινωνιών, όπου εκτρέφεται. Το λαϊκό περί
δικαίου συναίσθημα τω όντι δικαιώνεται, όταν το θύμα ή συγγενείς του θύματος
«παίρνουν το αίμα τους πίσω», δηλαδή όταν τιμωρούν τον δράστη με τον ίδιο
ατιμωτικό τρόπο, με τον οποίο βίωσαν την προσβολή προς το πρόσωπό τους.
Στις κοινωνίες, όπου η αντεκδίκηση (βεντέτα, «οικογενειακά» στην Κρήτη ή
«γδικιωμός» στη Μάνη) αποτελεί τρόπο επίλυσης των διαφορών, συναντά κανείς
υψηλό το αίσθημα δύο κορυφαίων μεσογειακών αρχών: της τιμής και της ντροπής,
που με τη σειρά τους θεμελιώνουν τον εγωισμό, τον καθρέπτη της επιδίωξης του
ιδανικού εαυτού. Όσο αναχρονιστικές κι αν εμφανίζονται οι εκδηλώσεις της
βεντέτας, άλλο τόσο βαθιές αποδεικνύονται οι ρίζες τους στις δομές των
κοινωνιών βεντέτας (feunding societies), κυρίως όμως στη συνείδηση των απλών
ανθρώπων.
Οι νομιμοποιητικοί μηχανισμοί της αυτοδικίας ενεργοποιούνται άλλοτε με
μια λεκτική προσβολή κι άλλοτε με την ζωοκλοπή και φτάνουν στην κορύφωσή
τους με την ατίμωση της αδελφής ή επί τα χείρω με το φόνο του στενού συγγενή.
Παρά το γεγονός ότι οι εθιμικοί αυτοί κανόνες ανταπόδοσης προβλέπουν τρόπους
επίλυσης των διαφορών με τη μεσολάβηση επιφανών προσώπων των οικείων τοπικών
κοινωνιών, σχεδόν πάντα το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης επιλαμβάνεται αυτών
των περιπτώσεων.
Γνωριμία - Σκοπός - Δραστηριότητες - Προγράμματα